Kienesa

Ul. Karaimų 30, Troki
www.karaim.eu


Powiększony obraz

Sanktuaria karaimskie można obejrzeć tylko od zewnątrz lub wirtualnie.

https://bit.ly/3C3XDSG

Nazwa kienesa wywodzi się od arabskiego słowa kanisa – kościół. Jednak nie jest to tylko dom modlitewny, kienesa posiada wyższy status duchowy, więc mogą w niej odbywać się tylko obrzędy religijne. Wiara karaimska (karaizm) jako odrębna religia ukształtowała się w VIII wieku na terenie Mezopotamii (Irak). Wiadomo, że Karaimi uznają Stary Testament bez żadnych jego komentarzy lub uzupełnień, ponieważ zasady Pisma Świętego rządzą życiem moralnym i duchowym Karaimów.

Pierwsza kienesa trocka została zbudowana w końcu XIV wieku, kilkakrotnie była burzona,  płomienie ognia niszczyły budynek do fundamentów i znów była odbudowywana. Po ostatnim pożarze w 1824 r., kiedy ponownie spłonął dom modlitewny, społeczność karaimska miała zamiar wybudować murowaną kienesę, lecz z braku środków odbudowano drewnianą, która przetrwała do dziś. W okresie międzywojennym kienesa w Trockach była kilkakrotnie przemalowywana, jednad jej integralność architektoniczna i plan nie uległy zmianie, więc nadal odpowiada projektowi rekonstrukcji architektonicznej Michaiła Prozorowa. W czasach sowieckich karaimska kienesa w Trokach była jedyną oficjalnie działającą świątynią karaimską w całej Europie, chociaż od szóstego dziesięciolecia XX wieku wierni nie mieli możliwiości w niej się modlić.

Warto zaznaczyć, że kienesa w Trokach ma wyjątkowe wnętrze, które zapewne wielu zwiedzających mile zaskoczy. Unikatowy objekt dziedzictwa architektury drewnianej o dwóch kondygnacjach odzwierciedla cechy karaimskiej architektury i wystroju wnętrz. Na czterech ścianch budynku przy samym gzymsie dachu znajduje się dziesięć okien zaokrąglonych w kształcie łuku i ozdobionych witrażami.Na ścianie fasadowej są trzy okna, jak w tradycyjnych domach karaimskich, które są przy ulicy w pobliżu sanktuarium. Budynek ma kształt kwadratu. Dach kienesy jest blaszany, nad nim wznosi się niewielka,  czworoboczna wieżyczka z czterema oknami  na wszystkie strony świata. Wieżyczka, mająca kiedyś pełnić funkcje latarni, jest kryta blachą z figuralnym szpikulcem i małą kulą na jego wierzchołku.

Interesujące jest to, że w wystroju wnętrza świątyni przeplatają się ornamenty geometryczne i roślinne oraz motywy typowe dla karaimskiej sztuki ludowej. Podłogi, zazwyczaj, we wszystkich pomieszczeniach wysłane dywanami.

W  Wielkiej Sali są  dwa rzędy ławek z podwyszonymi oparciami. Karaimi posiadają wspaniałą tradycję: każdy, kto modli się w kienesie, ma miejsce, w którym od wieków modlili się jego przodkowie.

Wewnątrz kienesa jest podzielona na trzy przestrzenie: przedsionek, w którym wszyscy wierni gromadzą się przed nabożeństwem. Dalej znajduje się główna sala modlitewna dla mężczyzn, w niej – ołtarz, wejść do sali można z przedsionka przez trzy wejścia. Tradycyjne ołtarze w kienesach były wykonywane z drewna cyprysowego, to podkreślało południowe pochodzenie narodu. Ołtarz w kienesie w Trokach sklada się z trzech poziomów, jest bardzo bogato zdobiony. Pierwszy jest najszerszy. Jego obydwa boki ozdobione są czterema pozłacanymi pilarami, których kapitele stanowią podstawę drugiego węższego poziomu ołtarza, również ozdobionego w tym samym stylu, ale z czterema niższymi pilastrami. Między nimi są dwie tablice Dziesięciu Przykazań Bożych. Tablice są obramowane złotymi promieniami. Na górnym poziomie – dwa niewysokie filary w tym samym stylu podtrzymują boczne, drewniane ozdobione licznymi rzeźbami kapitele, przypominające swoją formą skrzydła. W centrum znajduje się cytat biblijny:,,Oko Boga ma w opiece wierzących“.

Z Wielkiej Sali prowadzą schody na balkon, przeznaczony dla kobiet, z którego one mogą obserwować, co się dzieje w Sali Wielkiej. Przed wejściem na galerię kobiety powinny przyklęknąć w Wielkiej Sali twarzą zwróconą ku ołtarzu. Na pierwszej kondygnacji w świątyni jest ławka dla kobiet, które nie mogą wejść na balkon. Mężczyźni przed nabożeństwem wchodzą do Sali Wielkiej za duchwnym. Mężczyźni i kobiety modlą się oddzielnie. Wszyscy wierzący w kienesie muszą mieć nakrycie głowy.

W prawym narożniku przedsionka do ściany przymocowana umywalka do obmycia rąk przed nabożeństwem. Teraz ten historyczny element pełni funkcję dekoracyjną.

Największe wrażenie sprawia pomalowana na niebiesko ośmiokątna kopuła w kienesie,  tworzy ona obraz nieba, jej tło usiane stylizowanymi płatkami, przypominającymi gwiazdy, a w centrum – złota rozeta, symbolizująca słońce.

Zgodnie ze wszystkimi tradycjami, Karaimi swe święta  obchodzą według kalendarza księżycowego. Karaimi świętują sobotę, dzień Nowiu Księżyca (pierwszy dzień każdego miesiąca), obchodzą coroczne święta oraz przestrzegają post.


Z powrotem