Na Litwie jest 5 parków narodowych – Auksztocki, Dzukijski, Żmudzki, Trocki Historyczny Park Narodowy oraz Park Narodowy Mierzeji Kurońskiej, a także 30 parków regionalnych.
Litwini zawsze cenili przyrodę. Obowiązek dbania o przyrodę przewiduje współczesne ustawodawstwo. Obszary chronione na Litwie (wraz z rezerwatami i ściłymi rezerwatami) zajmują 11,5 proc. powierzchni kraju.
Trocki Historyczny Park Narodowy
Trakų istorinis nacionalinis parkas
Rok założenia: 1991 r.
Powierzchnia: 8200 ha
Lasy: 41,2% powierzchni;
rezerwaty ścisłe zajmują 47,4%;
rezerwaty – 43%;
strefa rekreacyjna – 14,1%.
Traku NP
Karaimų 5, LT-21001 Troki
Tel./faks. 8 528 55776
Trocki Historyczny Park Narodowy jest jedynym tego typu parkiem na Litwie. Niezwykle ważne jest tu dziedzictwo kulturowe, gdyż Troki i okolice kryją w sobie ogromne bogactwo historyczne i archeologiczne Litwy. Historia Trok splata się tu ściśle z historią całej Litwy. Najważniejszą częścią parku jest zespół zamków na wyspie i półwyspie oraz trocka starówka, położona na wąskim półwyspie między jeziorami Galvė (Galwe), Totoriškių (Tataryszki) i Bernardinų (Bernardyńskie lub Łuka). Środowisko naturalne bezpośrednio wpłynęło na strukturę systemu obronnego i zabudowę miasta.
Około 20% powierzchni parku zajmuje woda. Znajdują się tu 32 jeziora o różnej strukturze i wielkości. Najważniejsze są jednak zabytki dziedzictwa kulturowego. Na terenie historycznego parku narodowego jest około pięćdziesięciu starych budowli lub ich resztek przypominających o chlubnej i romantycznej przeszłości kraju. Całą powierzchnię Wyspy Zamkowej zajmuje zamek z pałacem wielkoksiążęcym. Jest to jedyny zachowany na Litwie zamek na wyspie. Pierwszy zamek został zbudowany w Starych Trokach – dawnej stolicy Litwy, gdzie około 1350 r. urodził się Wielki Książę Litwy Witold, zwany Wielkim. Na przesmyku między jeziorami Galwe i Łuka zachowały się resztki murów największego na Litwie zamku (zamku na półwyspie), zbudowanego w połowie XIV w.
Nieodkryte tajemnice kryje do dziś grodzisko, zwane Tatarską Górą, koło wsi Daniliškės (Daniliszki), grodzisko w pobliżu Bražuolė (Brożoła), kurhany z IX-XII w., stare cmentarze z XIV-XV w. Wyjątkowa rola w historii Trok przypadła Karaimom, którzy wraz z krymskimi Tatarami zostali osiedleni przez Witolda Wielkiego w Trokach w końcu XIV w. W mieście zachowało się wiele domów mieszkalnych Karaimów z XIX w. oraz ich świątynia – kienesa.
Najważniejsze zabytki przyrody. Ukształtowane przez lodowiec łańcuchy wzgórz i pagórków poprzecinane są wąskimi i głębokimi lub szerokimi i płaskimi terenami obfitującymi w jeziora. Największe wrażenie robią jeziora Skaistis (Skajście) i Galwe z licznymi wyspami, połączonymi ze sobą przesmykami, które wraz z mniejszymi jeziorami Bernardyńskim i Tataryszki stanowią jednolity system. Największe i bodaj najpiękniejsze jest jezioro Galwe z 21 wyspami, najczystsze zaś – jezioro Akmena (Okmiany). Ciekawy jest las Kudrionys (Puszcza Kudrańska) oraz bagna Plomėnai (Płomiany) i Varnikai (Worniki).
Na obszarze Trockiego Historycznego Parku Narodowego można wypoczywać w parkach leśnych Trakų-Totoriškių, Rėkalnio, Varnikų-Lukos, Varnikų-Skaisčio, Žydiškių, Kudrionių, Jovariškių, Babriškių.
Na obszarze parku jest wiele punktów obserwacyjnych oraz atrakcji krajobrazowych. Na północnym wybrzeżu jeziora Galwe znajduje się wzgórze, które otrzymało na Litwie najwyższą ocenę za wysokie walory estetyczne i możliwości obserwacyjne. Jest to również jedno z najpopularniejszych miejsc krótkotrwałego wypoczynku. Jeziora na terenie Trockiego Historycznego Parku Narodowego stwarzają doskonałe możliwości do uprawiania sportów i rozrywek wodnych oraz żeglarstwa. Od dawna na jeziorze Galwe organizowane są zawody kajakarskie i inne. Można również popływać łódkami lub statkiem. W upalne dni wielu wczasowiczów wybiera wspaniałe plaże Pojezierza Trockiego, zwłaszcza nad jeziorem Akmena. W dawnym dworze Totoriškiai (Tataryszki) znajduje się jeden z najlepszych kempingów na Litwie. Urządzono tu doskonałe kąpieliska, można łowić ryby, pływać jachtem, łódką.
Wysokodworski Park Regionalny
Aukštadvario Regioninis Parkas
ul. Dariaus ir Girėno 2, Aukštadvaris, rejon trocki LT-21253
Tel./faks. +370 620 28737, +370 620 71361
aukstadvario.rp@saugoma.lt
ema.stanulioniene@saugoma.lt
W okolicach Wysokiego Dworu utworzono Wysokodworski Park Regionalny: piękne krajobrazy, liczne jeziora, bystre rzeczki. Trasa przyodnicza wiedzie przez zachodnią część parku wśród malowniczych wzgórz, lasów, jezior rynnowych, kurhanów, glazów polnych (25km.) nadaje się również do wycieczek rowerowych. Ogólem w parku jest 5 szlaków dla przejażdżek konnych.
Velnio duobė („Diabelski dół”) 4km od Wysokiego Dworu jest to naturalny pomnik przyrody – porośnięte lasem obniżenie pochodzenia prawdopodobnie termokrasowego. Głębokość dołu wynosi 40m., włączając w to pokrytą torfem dolną część.
Trockie Centrum Informacji Turystycznej wspólnie z dyrekcją Wysokodworskiego Parku Regionalnego (Aukštadvaris) zapraszają do odwiedzenia odnowionego szlaku „Po okolicach Aukštadvaris: miejsca mitologiczne“. Legendami owiany „Diabelski dół”, kopce Donosų, głaz Nikronių, kopce Pilaitės, źródła sakralnego rzeczyska Verknės oraz królowa dołów litewskich – „Velnio duobė“ to tylko niektóre z atrakcji, jakie można napotkać w Wysokodworskim Parku Regionalnym.